Βιωσιμότητα, κόκκινα δάνεια και σχέδιο διάσωσης οφειλετών με επαχθείς όρους

Το τραπεζικό σύστημα καθώς και οι δανειζόμενοι οδηγήθηκαν σε ανυπέρβλητα προβλήματα που δημιούργησε η παγκόσμια οικονομική κρίση από το 2007 μέχρι και σήμερα. Οι προβλέψεις εταιρικών πτωχεύσεων θεωρείται ένα μείζον θέμα που απασχολεί τους επενδυτές, πιστωτές, τα πιστωτικά ιδρύματα και τους ρυθμιστικούς φορείς. Η λύσεις που προτείνονται να υιοθετηθούν βρίσκονται σε μοντέλα αναδιάρθρωσης με διαγραφή μέρους των ληξιπρόθεσμων οφειλών.

Με μελέτες βιωσιμότητας, διαμεσολάβηση και διαγραφές κάποιων από τα χρέη, θα επιλυθεί το πρόβλημα των κόκκινων δανείων σύμφωνα με τον νόμο για τον εξωδικαστικό μηχανισμό.

Ειδικότερα ο νόμος προβλέπει διαγραφή χρεών των οντοτήτων ακόμα και προς το Δημόσιο. Μάλιστα, η διαγραφή χρεών δεν θα έχει όριο, αλλά θα αποφασίζεται κατά περίπτωση. Όπως φαίνεται με τον εξωδικαστικό συμβιβασμό περίπου 450.000 οφειλέτες θα μπορέσουν να ρυθμίσουν τις ληξιπρόθεσμες οφειλές τους. Πάντως, εκτός κουρέματος θα είναι οι παρακρατούμενοι φόροι (ΦΠΑ και ΕΦΚ) καθώς και οι ασφαλιστικές εισφορές εργαζομένων.

Έτσι θα δίνεται η δυνατότητα σε επιχειρήσεις που χρωστούν σε τράπεζες, ασφαλιστικά ταμεία, το δημόσιο και τους προμηθευτές τους να προσφεύγουν σε αυτή τη διαδικασία, η οποία θα ακολουθεί σφιχτές και σύντομες χρονικά μεθόδους για τη διευθέτηση των οφειλών.

Κριτήριο όμως, για να υπαχθεί μία οντότητα στις ρυθμίσεις του εξωδικαστικού συμβιβασμού θα είναι η βιωσιμότητά της. Για τις μεγάλες επιχειρήσεις, το βασικότερο κριτήριο ένταξης θα αποτελεί η λειτουργική κερδοφορία με βάση τον δείκτη EBITDA (κέρδη προ φόρων, τόκων & αποσβέσεων) καθώς και η μελέτη βιωσιμότητας κατά τις τρεις (3) τελευταίες οικονομικές χρήσεις, ενώ για τις μικρές επιχειρήσεις το κριτήριο θα είναι το αποτέλεσμα που προκύπτει (έσοδα μείον έξοδα), επίσης για τις τρεις (3) τελευταίες οικονομικές χρήσεις.

Απαράβατος όρος ένταξης, είναι οι ενδιαφερόμενοι να μην διατηρούν δικαίωμα ρύθμισης στο πλαίσιο άλλης διαδικασίας. Επίσης στο νόμο προβλέπεται ως ελάχιστο όριο οφειλών τα 20.000€, που πρέπει να έχει ο οφειλέτης, προκειμένου να ενταχθεί στον εξωδικαστικό συμβιβασμό.

Ο μηχανισμός αναδιάρθρωσης είναι δομημένος με τρόπο που θα αποκλείει οντότητες που δεν αποπληρώνουν χρέη κατ’ επιλογή τους δηλ. στρατηγικοί κακοπληρωτές ή «Defaulters» και θα επικεντρώνεται στη διάσωση υγιών, κατά τα άλλα, οντοτήτων. Για να διασφαλιστεί αυτό θα αξιοποιείται κάθε διαθέσιμο πληροφοριακό στοιχείο για την περιουσιακή κατάσταση των ιδιοκτητών της οντότητας (δηλώσεις στην εφορία, καταθέσεις σε τράπεζες κ.λπ.).

Η διαδικασία του εξωδικαστικού συμβιβασμού που πρέπει να ακολουθήσει ο ενδιαφερόμενος προς ένταξη και δύναται να ολοκληρωθεί-από την ημέρα υποβολής της αίτησης-το αργότερο σε έξι μήνες.

Υποβολή αίτησης. Στο στάδιο αυτό θα ελέγχεται και το κατά πόσο η επιχείρηση ή ο επαγγελματίας πληροί τα κριτήρια ένταξης στην εξωδικαστική διαδικασία. Με την υποβολή της αίτησης θα απαιτείται η καταβολή παράβολου (από 200 έως 400 €) θα γίνεται η ανάθεση σε συντονιστή μέσα από το μητρώο των επαγγελματιών που έχουν αυτή την ιδιότητα.

Κατάθεση όλων τα δικαιολογητικών, όπως ελεγμένων οικονομικών καταστάσεων, μελέτη βιωσιμότητας καθώς και κάθε άλλο στοιχείο τεκμηρίωσης της βιωσιμότητας.

Ο διαμεσολαβητής θα καλεί όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη σε συνάντηση εντός 15 ημερών, κατά την οποία θα παρουσιάζονται οι προτεινόμενες λύσεις για τη διευθέτηση της οφειλής. Θα ακολουθήσουν διαδοχικές συναντήσεις κατά τις οποίες θα συζητούνται οι προτεινόμενες λύσεις και αφού έχει διασφαλιστεί πρόοδος δηλαδή αφού συναινεί στην παράταση το 60% των πιστωτών. Η όλη διαδικασία δεν μπορεί να υπερβαίνει το εξάμηνο.

Η τελική λύση που θα πρέπει να φέρει τη σύμφωνη γνώμη του 60% των πιστωτών ή του 40% όσων έχουν εμπράγματες εξασφαλίσεις. Η λύση για ρύθμιση των οφειλών και ενδεχόμενο «κούρεμα» θα προβλέπει την εξόφληση της οφειλής με κατανομή των δόσεων βάσει της κατανομής των χρεών κάθε πιστωτή. Κάθε πιστωτής θα διασφαλίζεται ότι θα πάρει όσα θα έπαιρνε σε περίπτωση πτώχευσης της επιχείρησης.

Η συμφωνία θα επικυρώνεται και θα ενεργοποιείται, δεσμεύοντας το σύνολο των πιστωτών μέσω δικαστικής απόφασης.

Ορισμένα παραδείγματα λύσεων αναδιάρθρωσης, τα οποία το πιστωτικό ίδρυμα και το Δημόσιο δύναται να προσφέρει στον δανειολήπτη περιλαμβάνουν:

– Διαγραφή μέρους των χρεών από έως και 50% (κούρεμα)

– Μείωση της δόσης και επιμήκυνση της διάρκειας αποπληρωμής του δανείου,

– Παροχή περιόδου χάριτος αποπληρωμής κεφαλαίου βραχυπρόθεσμης διάρκειας, με καταβολή μόνο των τόκων του δανείου,

– Ενοποίηση αριθμού δανείων σε ένα νέο δάνειο κυρίως μακροπρόθεσμου χαρακτήρα

– Κεφαλαιοποίηση καθυστερημένων δόσεων,

– Συνδυασμό δύο ή περισσότερων λύσεων αναδιάρθρωσης.

Αξιολόγηση Οικονομικών στοιχείων: Τα πιστωτικά ιδρύματα, το δημόσιο και ο διαμεσολαβητής οφείλουν, σύμφωνα με τον νόμο, να αξιολογούν τα στοιχεία που υποβάλλονται από τους δανειολήπτες ή/και τους εγγυητές σε εύθετο χρόνο. Οφείλουν να καταβάλλουν κάθε δυνατή προσπάθεια για να συνεργαστούν με τον δανειολήπτη καθ’ όλη τη διαδικασία αξιολόγησης προκειμένου να προσδιορίσουν με ακρίβεια την ικανότητα αποπληρωμής του δανειολήπτη και ως εκ τούτου, να καταλήξουν σε μια μακροπρόθεσμη και βιώσιμη λύση η οποία να είναι αποδεκτή και από τα δύο μέρη. Οι παραπάνω οφείλουν να τεκμηριώνουν ενδελεχώς την αξιολόγηση τους με σκοπό, μεταξύ άλλων, την παροχή όλων των απαραίτητων επεξηγήσεων στον δανειολήπτη κατά την παρουσίαση της λύσης ή των λύσεων αναδιάρθρωσης.

Κριτήρια βιωσιμότητας: Τα οικονομικά στοιχεία και η μελέτη που θα υποβάλλονται από τους οφειλέτες πρέπει να τεκμηριώνουν την βιωσιμότητα ώστε η πρόταση της αναδιάρθρωσης και ρύθμισης των χρεών να μπορεί να είναι υλοποιήσιμη και βιώσιμη.

Βασικά κριτήρια είναι:

* Ταμειακές ροές από την λειτουργία της οντότητας θετικές ως δείκτης υγείας

* Χρηματοοικονομικοί δείκτες ρευστότητας, μόχλευσης και κερδοφορίας επαρκείς,

* Αποδοτικότητα και επαρκές κεφάλαιο κίνησης,

* Μελέτη βιωσιμότητας και εξυγίανσης που να καθορίζει τις ανάγκες του κεφαλαίου κίνησης.

Συμπέρασμα:

Το μυστικό είναι πως οι οφειλέτες πρέπει να αντιληφθούν ότι η νέα σύμβαση αναδιάρθρωσης θα είναι επαχθής (ζημιογόνα) διότι σύμφωνα με την βασική προϋπόθεση της, η παρούσα αξία των μελλοντικών δόσεων (ροών) που θα προκύπτει εκ του νέου δανείου θα πρέπει να καλύπτει το ποσό της διαγραφής των χρεών «κούρεμα» που θα έχει κάνει η τράπεζα και το δημόσιο.

Επομένως μπορεί να φαίνεται αρχικά ότι οι πιστωτές (δανειστές) χαρίζουν μέρος των οφειλών στην ουσία θα τις ανακτήσουν μέσω την έντοκης επιβάρυνσης του μακροπρόθεσμου δανείου που θα συνάψουν με τον οφειλέτη ή μέσω των πολλών δόσεων του δημοσίου. Οι πιστωτές δεν είναι διατεθειμένοι να καλύψουν το κόστος της αναδιάρθρωσης διότι μελλοντικά θα παρουσιάσουν και πάλι ανεπάρκεια κεφαλαίων από τις διαγραφές, έτσι γίνεται αντιληπτό ότι μέσο-μακροπρόθεσμα θα ελαφρυνθεί η εκταμίευση των οφειλετών όμως κατά την αποπληρωμή της σύμβασης θα έχουν τελικά πληρώσει το κόστος και το ποσό της διαγραφής.

Πρέπει να επισημάνω ότι τελικά ότι οι προβληματικές επιχειρήσεις (στρατηγικοί κακοπληρωτές) δεν θα ενταχθούν στην αναδιάρθρωση με αποτέλεσμα στην χώρα μας οι ασυνείδητοι να γλιτώνουν πάλι την αποπληρωμή των χρεών και το κόστος αυτών να το επιβαρύνονται οι ειλικρινείς και ευσυνείδητοι οφειλέτες.

Πιστεύω ότι στα πλαίσια της προσπάθειας εξομάλυνσης των διαφορών που θα προκύψουν και της ενσωμάτωσης στην αναδιάρθρωση και των υπόλοιπων προβληματικών επιχειρήσεων οι πιστωτές θα πρέπει να απευθυνθούν και σε ευρύτερα επενδυτικά σχήματα (funds) που θα μπορέσουν να καλύψουν το κόστος.

*Ο Δημήτρης Δημητρίου είναι Ορκωτός Ελεγκτής Λογιστής (CPA, AIA, ACA), Μέλος του Τοπικού Συμβουλίου Ελλάδος ΑΙΑ, Εκλεγμένος μέλος των αντιπροσώπων του Ο.Ε.Ε