Φορολογικά Δικαιώματα, Προβλήματα & Υποχρεώσεις των Κληρονόμων Σήμερα!

Της Ειρήνης Τσεσμελή, Partner της CPA.

Κάθε χρόνο, χιλιάδες δικαιούχοι κληρονομιών, έρχονται αντιμέτωποι με τις αγκυλώσεις και τα προβλήματα που δημιουργεί το κληρονομικό δίκαιο και η γραφειοκρατία. Για όποιους αποποιούνται, όλα τελειώνουν συνήθως χωρίς πρόβλημα. Βέβαια, επειδή υπάρχει η κληρονομική διαδοχή, πρέπει να γίνει αποποίηση έως και την τελευταία συγγενική τάξη διαδοχής, ώστε να διαγραφούν οι οφειλές του θανόντος, ενώ αν υπάρχουν περιουσιακά στοιχεία επέρχονται στην ιδιοκτησία του κράτους. Για όσους αποδέχονται κληρονομιά ή δεν την αποποιούνται, που σημαίνει ότι έχει γίνει σιωπηρή αποδοχή της μετά τους 4 μήνες από τον θάνατο, ξεκινούν τόσο τα δικαιώματα, όσο και τα προβλήματά τους, τα οποία αναλύουμε πιο κάτω!

ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΕΣ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ ΚΛΗΡΟΝΟΜΩΝ – ΣΧΕΤΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ

Με το αρ. 102, προβλέπονται οι υποχρεώσεις των κληρονόμων απέναντι στην φορολογική αρχή, καθώς και τα δικαιώματα τους, σε συνδυασμό με το Ν.4583/2018 αρ. 61 και την απόφαση του ΣτΕ 1751/2017.

  • Για τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις των αποθανόντων, υπόχρεοι είναι οι κληρονόμοι, ύστερα από την αποδοχή της κληρονομιάς.
  • Σε σχέση με τις Φορολογικές Υποχρεώσεις, εάν ο κληρονόμος δεν είναι σίγουρος για την  φορολογητέα ύλη του αποθανόντος, πρέπει να κάνει δήλωση με επιφύλαξη, ώστε να διατηρούνται τα δικαιώματα του (όπως προβλέπεται και στο αρ.85 του κληρονομικού δίκαιου).
  • Όσον αφορά στην αξίωση από τον φορολογούμενο (κληρονόμο) τυχόντος αχρεωστήτως καταβληθέντος φόρου, εκείνο που χρειάζεται είναι να υποβληθεί ανακλητική δήλωση για την αξίωση επιστροφής του εν λόγω φόρου και για χρήσεις μέχρι και την ημερομηνία παραγραφής δικαιώματος του για επιστροφή.
  • Ως προς τον χρόνο που μπορεί να υποβληθεί ανάκληση δήλωσης φόρου εισοδήματος, σύμφωνα με την παρ. 15 αρ.8 του 3842/2010, η οποία αντικαταστάθηκε από την παρ.7 του αρ.8 ΚΦΕ, ορίζεται ότι «Η κατά του Δημοσίου απαίτηση προς επιστροφή φόρου, παραγράφεται μετά τρία (3) έτη από την ημερομηνία της εμπρόθεσμης υποβολής της δήλωσης, ή αν υποβληθεί εκπρόθεσμα η δήλωση, μετά τρία (3) έτη από την ημερομηνία που η δήλωση αυτή όφειλε να είχε υποβληθεί. Αν υποβληθεί ανακλητική δήλωση ή δήλωση με επιφύλαξη, η αξίωση για την επιστροφή του φόρου, παραγράφεται μετά τρία (3) έτη από την ημέρα της -με οποιονδήποτε τρόπο- αποδοχής της. Η αξίωση για επιστροφή φόρου βάσει υποβληθείσας εμπρόθεσμης δήλωσης, αναβιώνει από την κοινοποίηση φύλλου ή πράξης ελέγχου. Ως προς τα λοιπά θέματα της παραγραφής, εφαρμόζονται οι διατάξεις του δημοσίου λογιστικού (ν. 2362/ 1995), όπως εκάστοτε ισχύουν».

ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΙΣ ΟΦΕΙΛΕΣ ΚΑΙ ΤΑ ΧΡΕΗ ΤΟΥ ΘΑΝΟΝΤΑ

Δεν γεννούνται υποχρεώσεις και οφειλές κατόπιν του θανάτου του υπόχρεου που δύναται να μετακυλήσουν στους κληρονόμους. Εάν η υποχρέωση είχε γεννηθεί, αλλά ο υπόχρεος θανόντας δεν είχε μεριμνήσει, τότε μπορεί να ανακύψουν οφειλές στους κληρονόμους. Δηλαδή: εάν ο υπόχρεος ενώ ήταν εν ζωή, για παράδειγμα, δεν είχε υποβάλει δήλωση εισοδήματος του 2015 ενώ ήταν υποχρεωμένος και πέθανε το 2017, τότε η αρμόδια αρχή, έχει δικαίωμα πριν την παραγραφή της 5ετιας, να ζητήσει από τον κληρονόμο να προβεί στις διαδικασίες υποβολής αυτής, αφού η πράξη ήταν υποχρέωση του φορολογούμενου. Δεν μπορεί όμως να βεβαιωθούν νέα πρόστιμα, νέες οφειλές ή νέες υποχρεώσεις από την ημερομηνία του θανάτου του υπόχρεου και μετά, επειδή πχ άλλαξε η νομοθεσία με αναδρομική ισχύ. Επίσης, ουδεμία πράξη αναγνωρίζεται, εάν υπάρχει τελεσμένη παραγραφή λόγω ετών και για φορολογικές υποχρεώσεις στην 5ετία. Για τις ασφαλιστικές εισφορές, σύμφωνα με το ΣτΕ Ολ 1833/21, ισχύει 10ετής παραγραφή. Για χρέη που έχουν υπαχθεί στο ΚΕΑΟ, ακόμη δεν έχει διευκρινιστεί ο τρόπος παραγραφής τους.

ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΜΕ ΤΙΣ ΜΕΤΑΒΙΒΑΣΕΙΣ ΓΟΝΙΚΩΝ ΠΑΡΟΧΩΝ – ΤΙ ΝΑ ΠΡΟΣΕΞΕΤΕ

Σήμερα, πολλοί είναι οι γονείς που σπεύδουν να μεταβιβάσουν τις περιουσίες στους με το πλεονέκτημα του υψηλού αφορολογήτου. Όμως, υπάρχουν τεράστια προβλήματα, αφού τελικά εκκρεμούν πλήθος μεταβιβάσεων στις Δ.Ο.Υ: α) γιατί τελικά δεν γίνονται όλα με το πάτημα ενός κουμπιού, β) διότι οι διαδικασίες δεν είναι απόλυτα γνωστές στους συμβολαιογράφους, οπότε υπάρχουν λάθη, γ) διότι το προσωπικό στις Δ.Ο.Υ,  είναι ελάχιστο εν σχέση με τις απαιτήσεις που έχουν ανακύψει. Για όσους έχουν σπεύσει και έχουν λάβει αριθμό πρωτοκόλλου, έχει καλώς. Για όσους θα ξεκινήσουν με το νέο έτος, εκτός των άλλων, ανακύπτουν τα κάτωθι που οδηγούν σε πολύ μεγαλύτερη οικονομική επιβάρυνση.

ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΑΚΙΝΗΤΩΝ ΚΑΙ Η ΛΥΣΗ ΤΗΣ ΔΙΑΘΗΚΗΣ

Τι ακριβώς μας περιμένει το 2022;

Οι Πολεοδομίες πλέον μεταφέρθηκαν στους ΟΤΑ και δυστυχώς δεν έχουν κρατήσει τους φακέλους των ακίνητων. Αυτό σημαίνει, ότι εάν ο ιδιοκτήτης δεν έχει φάκελο της κατασκευής της οικοδομής, θα πρέπει να επιβαρυνθεί με επιπλέον έξοδα για ανάθεση ανασύστασης φακέλου της οικοδομής! Από τους Ν. 4759/2020 & ν. 4495/2017, καθώς και 4787/2021_αρθ 17 18,  προκύπτει νέα εφαρμογή για όλα τα ακίνητα της Ελλάδας. Η ηλεκτρονική ταυτότητα του ακινήτου. Αυτή η ταυτότητα, θα ακολουθεί κάθε ακίνητο! Θα υπάρχει δηλαδή ένας πλήρης ψηφιακός φάκελος, όχι μόνο της εσωτερικής διαρρύθμισης (κατόψεων) του ακινήτου μετά και των παρεμβάσεων που τακτοποιήθηκαν, αλλά το σύνολο του φακέλου της οικοδομής, πλέον του ενεργειακού πιστοποιητικού. Εκείνοι συνεπώς που θέλουν να αποφύγουν μια τέτοια διαδικασία, μπορούν να προβούν σε σύνταξη διαθήκης σε συμβολαιογράφο, ώστε το ακίνητο να επέλθει στην ιδιοκτησία του κληρονόμου χωρίς κανένα από τα ανωτέρω προβλήματα, αφού έτσι εκείνο επέρχεται κληρονομικά στην ιδιοκτησία των κληρονόμων χωρίς μεταβίβαση!