Της Ειρήνης Τσεσμελή, λογίστριας – οικονομικής συμβούλου, CPA

Όπως είναι γνωστό, στην Ελλάδα δεν έχει καθοριστεί ακόμη πλαίσιο που να βοηθά τις συναλλαγές σε ψηφιακό νόμισμα, παρόλο που ήδη δραστηριοποιούνται εταιρείες στον ελλαδικό χώρο με βασικό προϊόν συναλλαγής το ψηφιακό νόμισμα ή κρυπτονομίσματα.

Τι είναι όμως τα εικονικά νομίσματα (κρυπτονομίσματα): είναι ψηφιακά νομίσματα, τα οποία πωλούνται στους πελάτες (φυσικά ή Ν.Π.Ι.Δ.) με έμβασμα στον τραπεζικό λογαριασμό και πώληση μέσω πλατφόρμας. Η αγορά τους γίνεται με σκοπό την πώληση, είτε με σκοπό την επένδυση, είτε με σκοπό την ανταλλαγή με οπουδήποτε άλλο παραστατικό νόμισμα ή ψηφιακό νόμισμα.

Υπάρχουν, λοιπόν, εταιρείες εγκεκριμένες από την Ελληνική Χρηματαγορά ως Πάροχοι Χρηματοπιστωτικών Υπηρεσιών που δραστηριοποιούνται αποκλειστικά στις συναλλαγές κρυπτονομισμάτων, σε ειδικές πλατφόρμες με αγοραπωλησίες και ανταλλαγές παγκοσμίως. Ήδη, από το 2020 η δραστηριότητα για τα ανταλλακτήρια των κρυπτονομισμάτων διέπεται από την Ειδική Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς από όπου πιστοποιούνται και ελέγχονται οι καθημερινές κινήσεις μέσω ειδικής ηλεκτρονικής πλατφόρμας, σύμφωνα με τον Ν.5744/2020.

Και ενώ ήδη δραστηριοποιούνται και αδειοδοτούνται εταιρείες πώλησης αγοράς και ανταλλακτήρια ψηφιακών νομισμάτων, εγκεκριμένα από την Ειδική Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς και την Τράπεζα Ελλάδας, εν τούτοις δεν υπάρχει αποκλειστικό καθορισμένο φορολογικό πλαίσιο λειτουργίας.

Η γενική, λοιπόν, εικόνα ως προς την συμπεριφορά των ψηφιακών νομισμάτων και κρυπτονομισμάτων αναλύεται ως εξής:

Με την χρήση των έως σήμερα γνωστών διατάξεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης τα ψηφιακά νομίσματα θεωρούνται ισότιμα συναλλακτικά μέσα όπως όλα τα νομίσματα. Πιο συγκεκριμένα υπάγονται σε χρηματοπιστωτικές, χρηματοοικονομικές υπηρεσίες, χρηματικές υπηρεσίες διαμεσολάβησης, και σχετικές υπηρεσίες συναφούς δραστηριότητας ως προς τις πράξεις και συναλλαγές.

Ως προς την λογιστική τους τήρηση τα κρυπτονομίσματα και όλα τα συναφή εικονικά νομίσματα συμπεριφέρονται κατά τον ίδιο τρόπο τήρησης ως συναλλακτικό μέσον όπως όλες οι νομισματικές αξίες και το συνάλλαγμα. Βεβαίως, εάν χρησιμοποιηθεί ως μέσο επένδυσης είτε ως αποθέματα όπως αναφέρονται στην γνωμοδότηση του Συμβουλίου Λογιστικής Τυποποίησης ΣΛΟΤ 104/ΕΞ27.02.2018, υπάρχει διαφορετικό πλαίσιο λογιστικής αντιμετώπισης.

Την χρηματιστηριακή αξία και ισοτιμία καθορίζει κάθε φορά η ζήτηση και προσφορά όπως συμβαίνει στην αγορά, είτε πρόκειται για εικονικά νομίσματα είτε είναι παραστατικά νομίσματα. Με την διαφορά ότι τα ψηφιακά νομίσματα δεν έχουν άμεση σύνδεση με τον πληθωρισμό, αφού θεωρείται παγκόσμιο νόμισμα.

Η ημέρα αγοράς του νομίσματος μέχρι την ημέρα πώλησης φέρει μια αξία  με διαφορά ισοτιμίας μεγαλύτερη η μικρότερή ή ίση ως προς την τιμή αγοράς. Η διαφορά αυτή είναι η συναλλαγματική διαφορά που προκύπτει.

Ως προς τον ΦΠΑ, σύμφωνα με τις διατάξεις του Ν.2859/ 2000 άρθρο 22 παρ.1 και τις διευκρινίσεις που δόθηκαν με τις ΕΔΥΟ Π.4336/3162/Εγκ.10/10.7.1987 και ΠΟΛ.1102/1992 (κοινοποίηση Γνωμοδοτήσεων Νομικού Συμβουλίου του Κράτους 431/1991 και 882/1991) προκύπτει ότι απαλλάσσονται από τον Φ.Π.Α. η προμήθεια που εισπράττουν οι Τράπεζες και τα ανταλλακτήρια κατά την αγορά ή την πώληση συναλλάγματος, είτε αυτό είναι σε ξένα τραπεζογραμμάτια, είτε είναι σε επιταγές. Τέλος, σύμφωνα με απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δελτίο Τύπου Ν. 128/2015 απόφαση στην υπόθεση C-264/14, 3.4 (CURIA Νομολογία Απόφαση δικαστηρίου 22/10/2015 Ce264/14), και τα ψηφιακά νομίσματα και κρυπτονομίσματα ρητά απαλλάσσονται του φόρου προστιθέμενης αξίας με το σκεπτικό της ενιαίας φορολογικής πολιτικής της Ε.Ε.

Δηλαδή τα  κρυπτονομίσματα είναι και συγκαταλέγονται στα νομίσματα, βάσει της διάταξης, concerning transactions relating to currency, bank notes and coins used as legal tender, με το σκεπτικό της 2006/112 ΕΚ άρθρο 135, παράγραφος 1, στοιχείο βʹ, του Συμβουλίου περί κοινό σύστημα προστιθέμενης αξίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση. (Οδηγία σχετικά με το κοινό σύστημα φόρου προστιθέμενης αξίας 2006/112 της ΕΕ) Τονίζεται ότι ήδη από τον Ιούνιο του 2022 το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έχει ήδη λάβει αποφάσεις σχετικά με την συμπεριφορά και τις συναλλαγές σε κρυπτονομίσματα ως παγκόσμιο συναλλαγματικό νομισματικό μέσον αναγνωρισμένο.

Όσον αφορά στη φορολογία των κρυπτονομισμάτων, στην δήλωση εισοδήματος θεωρείται ότι σύμφωνα με το άρθρο 43 του ΚΦΕ φορολογείται με συντελεστή 15%. Ακόμη σύμφωνα με τις παρ.3 και 4 του άρ. 42 του Νόμου 4172, προσδιορίζεται η υπεραξία δηλαδή (Καθαρή αξία πώλησης – Κόστος αγοράς) που αποκτά φυσικό πρόσωπο, η οποία προκύπτει από τη διαφορά μεταξύ της τιμής πώλησης που εισέπραξε κατά την πώληση και την τιμή κτήσης που κατέβαλε ο φορολογούμενος – επενδυτής για αγορά κρυπτονομισμάτων, πολ. 1032/2015 και πολ.1082/2018

Αναμένεται, λοιπόν, και στην Ελλάδα η σχετική νομοθεσία υπό το πρίσμα της κοινής και ενιαίας συναλλαγής και φορολογικής πολιτικής, ώστε να υπάρχει ένα σαφή  πλαίσιο για τα ψηφιακά- εικονικά νομίσματα.